Getal & Ruimte (12e editie) - havo wiskunde B

'De vergelijking van een cirkel'.

havo wiskunde B 7.3 Cirkelvergelijkingen

De vergelijking van een cirkel (10)

opgave 1

Gegeven is het punt \(M(-3, 7)\text{.}\)

1p

Stel de vergelijking op van de cirkel \(c\) met middelpunt \(M\) en straal \(5\text{.}\)

MiddelpuntEnStraal (1)
00b5 - De vergelijking van een cirkel - basis - 1ms

\(c{:}\,(x+3)^2+(y-7)^2=25\text{.}\)

1p

opgave 2

Gegeven zijn de punten \(M(-4, -3)\) en \(A(1, -2)\text{.}\)

2p

Stel de vergelijking op van de cirkel \(c\) met middelpunt \(M\) die door het punt \(A\) gaat.

MiddelpuntDoorPunt
00b6 - De vergelijking van een cirkel - basis - 1ms

\(r=d(M, A)=\sqrt{(-4-1)^2+(-3--2)^2}=\sqrt{26}\text{.}\)

1p

\(c{:}\,(x+4)^2+(y+3)^2=26\text{.}\)

1p

opgave 3

Gegeven zijn de punten \(A(-1, 6)\) en \(B(-7, 0)\text{.}\)

3p

Stel de vergelijking op van de cirkel \(c\) met middellijn \(A\kern{-.8pt}B\text{.}\)

Middellijn
00b7 - De vergelijking van een cirkel - basis - 0ms

Het middelpunt \(M\) is het midden van \(A\kern{-.8pt}B\text{,}\) dus
\(M({1 \over 2}(-1+-7), {1 \over 2}(6+0))=M(-4, 3)\text{.}\)

1p

\(r=d(M, A)=\sqrt{(-4--1)^2+(3-6)^2}=\sqrt{18}\text{.}\)

1p

\(c{:}\,(x+4)^2+(y-3)^2=18\text{.}\)

1p

opgave 4

Gegeven is het punt \(M(6, 5)\text{.}\)

2p

Stel de vergelijking op van de cirkel \(c\) met middelpunt \(M\) die raakt aan de \(y\text{-}\)as.

MiddelpuntRaaktAanAs
00b8 - De vergelijking van een cirkel - basis - 0ms

Cirkel \(c\) raakt aan de \(y\text{-}\)as, dus \(r=d(M, y\text{-as})=6\text{.}\)

1p

\(c{:}\,(x-6)^2+(y-5)^2=36\text{.}\)

1p

opgave 5

Gegeven is het punt \(M(0, 5)\text{.}\)

1p

Stel de vergelijking op van de cirkel \(c\) met middelpunt \(M\) en straal \(4\text{.}\)

MiddelpuntEnStraal (2)
00b9 - De vergelijking van een cirkel - basis - 0ms

\(c{:}\,x^2+(y-5)^2=16\text{.}\)

1p

opgave 6

Gegeven is de cirkel \(c{:}\,x^2+y^2+12x+8y+43=0\text{.}\)

2p

Bepaal de coördinaten van het middelpunt \(M\) en de straal \(r\) van cirkel \(c\text{.}\)

Kwadraatafsplitsen (1)
00ba - De vergelijking van een cirkel - basis - 1ms

Kwadraatafsplitsen geeft
\(x^2+y^2+12x+8y+43=0\)
\((x+6)^2-36+(y+4)^2-16+43=0\)
\((x+6)^2+(y+4)^2=9\text{.}\)

1p

Dus \(M(-6, -4)\) en \(r=\sqrt{9}=3\text{.}\)

1p

opgave 7

Gegeven is de cirkel \(c{:}\,x^2+y^2-6x-11y+20=0\text{.}\)

2p

Bepaal de coördinaten van het middelpunt \(M\) en de straal \(r\) van cirkel \(c\text{.}\)

Kwadraatafsplitsen (2)
00bb - De vergelijking van een cirkel - basis - 0ms

Kwadraatafsplitsen geeft
\(x^2+y^2-6x-11y+20=0\)
\((x-3)^2-9+(y-5\frac{1}{2})^2-30\frac{1}{4}+20=0\)
\((x-3)^2+(y-5\frac{1}{2})^2=19\frac{1}{4}\text{.}\)

1p

Dus \(M(3, 5\frac{1}{2})\) en \(r=\sqrt{19\frac{1}{4}}\text{.}\)

1p

opgave 8

Gegeven is de cirkel \(c{:}\,x^2+y^2+4y-45=0\text{.}\)

2p

Bepaal de coördinaten van het middelpunt \(M\) en de straal \(r\) van cirkel \(c\text{.}\)

Kwadraatafsplitsen (3)
00bc - De vergelijking van een cirkel - basis - 0ms

Kwadraatafsplitsen geeft
\(x^2+y^2+4y-45=0\)
\(x^2+(y+2)^2-4-45=0\)
\(x^2+(y+2)^2=49\text{.}\)

1p

Dus \(M(0, -2)\) en \(r=\sqrt{49}=7\text{.}\)

1p

opgave 9

Gegeven is het punt \(M(5, -1)\text{.}\)

2p

Stel de vergelijking op van de cirkel \(c\) met middelpunt \(M\) en straal \(2\text{.}\)
Geef het antwoord in de vorm \(x^2+y^2+ax+by+c=0\text{.}\)

MiddelpuntEnStraal (3)
00bx - De vergelijking van een cirkel - basis - 0ms

\(c{:}\,(x-5)^2+(y+1)^2=4\text{.}\)

1p

Haakjes wegwerken geeft
\(x^2-10x+25+y^2+2y+1=4\)
en dus
\(c{:}\,x^2+y^2-10x+2y+22=0\text{.}\)

1p

opgave 10

Er zijn twee cirkels \(c_1\) en \(c_2\) waarvan het middelpunt op de lijn \(l{:}\,y=4x+2\) ligt, die straal \(3\) hebben en die de \(y\text{-}\)as raken.

4p

Stel van zowel \(c_1\) als \(c_2\) een vergelijking op.

MiddelpuntOpLijnRaaktAanAs
00es - De vergelijking van een cirkel - basis - 1ms

De cirkels raken de \(y\text{-}\)as en hebben straal \(3\text{,}\) dus \(x_M=3\) of \(x_M=-3\text{.}\)

1p

\(\begin{rcases}y=4x+2 \\ x_M=3\end{rcases}\text{ geeft }y_M=4⋅3+2=14\)

1p

Middelpunt \(M_1(3, 14)\) en straal \(r=3\text{,}\) dus
\(c_1{:}\,(x-3)^2+(y-14)^2=9\)

1p

Op dezelfde manier geldt dat
\(\begin{rcases}y=4x+2 \\ x_M=-3\end{rcases}\text{ geeft }y_M=4⋅-3+2=-10\)
Middelpunt \(M_2(-3, -10)\) en straal \(r=3\text{,}\) dus
\(c_2{:}\,(x+3)^2+(y+10)^2=9\)

1p

havo wiskunde B 7.4 Raaklijnen en snijpunten bij cirkels

De vergelijking van een cirkel (2)

opgave 1

Gegeven is de cirkel \(c{:}\,x^2+y^2+10x-2y+16=0\text{.}\)
De punten \(A\) en \(B\) met \(x_A=x_B=-4\) en \(y_A>y_B\) liggen op \(c\text{.}\)

2p

Bereken de coördinaten van \(A\) en van \(B\text{.}\)

PuntenMetGegevenCoordinaat
00br - De vergelijking van een cirkel - basis - 1ms

\(x=-4\) invullen in de vergelijking van \(c\) geeft
\((-4)^2+y^2+10⋅-4-2y+16=0\text{.}\)

1p

De vergelijking oplossen geeft
\(y^2-2y-8=0\)
\((y+2)(y-4)=0\)
\(y=-2∨y=4\)
\(y_A>y_B\text{,}\) dus \(A(-4, 4)\) en \(B(-4, -2)\text{.}\)

1p

opgave 2

Gegeven zijn de lijn \(l{:}\,4x+y=-2\) en de cirkel \(c{:}\,x^2+y^2-8x+2y-17=0\text{.}\)

4p

Bereken exact de coördinaten van \(l\) en \(c\text{.}\)

SnijpuntenLijnEnCirkel
00by - De vergelijking van een cirkel - basis - 4ms - data pool: #56 (2ms)

Omschrijven van \(l\) geeft \(y=-4x-2\text{.}\)
Substitutie in \(x^2+y^2-8x+2y-17=0\) geeft
\(x^2+(-4x-2)^2-8x+2(-4x-2)-17=0\text{.}\)

1p

Haakjes wegwerken geeft
\(x^2+16x^2+16x+4-8x-8x-4-17=0\)
\(17x^2-17=0\text{.}\)

1p

Oplossen van de vergelijking geeft
\(x^2-1=0\)
\((x-1)(x+1)=0\)
Dus \(x=1∨x=-1\text{.}\)

1p

Invullen van \(x=1\) in \(y=-4x-2\) geeft \(y=-6\text{,}\) dus snijpunt \((1, -6)\text{.}\)
Invullen van \(x=-1\) geeft \(y=2\text{,}\) dus snijpunt \((-1, 2)\text{.}\)

1p

"